Tứ diệu đế cũng gọi là Tứ thánh đế, là bốn chân lý cao cả, là gốc cơ bản của Phật giáo. Tứ diệu đế là nội dung của kinh nghiệm giác ngộ của Phật Thích-ca Mâu-ni, và cũng là nội dung chính của bài kinh đầu tiên, kinh Kinh Chuyển Pháp Luân.

Tứ diệu đế được biết đến nhiều nhất từ bài thuyết pháp trong kinh Dhammacakkappavattana Sutta. Theo truyền thống Phật giáo, Tứ diệu đế (bốn chân lý cao quý) là bài thuyết pháp đầu tiên tại vườn Lộc Uyển của Đức Phật sau khi giác ngộ.

Trong bài thuyết giảng này, có bốn câu then chốt trình bày bốn chân lý cao quý, đó là:

1. Này các tỳ kheo, đây chính là Khổ thánh đế: sinh là khổ, bệnh là khổ, già là khổ, chết là khổ, oán ghét gặp nhau là khổ; thân ái biệt li là khổ, cầu không được là khổ, tóm lại năm uẩn chấp thủ là khổ.

2. Này các tỳ kheo, đây chính là Tập khổ thánh đế. Chính là ái đưa đến hữu, tương ứng với hỉ và tham, tìm cầu hoan lạc chỗ này chỗ kia, chính là dục ái, sinh ái, vô sinh ái.

3. Này các tỳ kheo, đây chính là Diệt khổ thánh đế. Chính là sự diệt tận, vô dục, từ bỏ, xả li, giải thoát, tự tại đối với các ái.

4. Này các tỳ kheo, đây chính là Đạo diệt khổ thánh đế, đưa đến diệt Khổ, chính là con đường gồm tám thứ giúp ta chứng được Đạo: Chánh kiến, Chánh tư duy, Chánh ngữ, Chánh nghiệp, Chánh mệnh, Chánh tinh tấn, Chánh niệm, Chánh định.

Phẩm hạnh tuyệt đối cao cả thanh khiết của Phật giúp loài người tin rằng họ có thể thoát khỏi những tội lỗi tầm thường từ lâu vẫn ràng buộc họ trong thấp hèn, tăm tối. Họ tin rằng con người có thể vượt khỏi tham lam, thù hận và dục vọng, nhiễm ô.

Trí tuệ siêu xuất của Phật giúp loài người tin rằng con người còn có thể tiến xa hơn nữa để trở thành Thần Thánh chứ không phải chỉ luẩn quẩn chấp nhận thân phận nhỏ bé kém cỏi của loài người.

Nghị lực vô tận của Phật giúp con người được truyền thêm sức mạnh để mỗi người kiên cường chiến đấu và chiến thắng được những nhược điểm của mình.

Ánh sáng từ nơi Phật thắp vào trái tim của vô số chúng sinh khiến cho hạt giống giác ngộ sáng lên từ tâm hồn người này sang tâm hồn người khác và cả thế gian lấp lánh niềm vui…

Nguyện ai nghe được bài kinh này sẽ được công đức tăng trưởng, đem đến nhiều điều thiện lành cho cuộc đời. Xin hãy chia sẻ những điều tốt đẹp, những nguồn đạo lý nhiệm màu của đức Thế tôn đến với những người thân yêu, cũng như ta nguyện lòng chia sẻ những điều đạo lý này cũng đến với tất cả mọi chúng sinh trong nhiều cỗi giới hữu hình cũng như vô hình. Cùng tinh tấn tu hành, thoát chấp ngã vô minh, đồng viên thành Phật đạo.

NAM MÔ BỔN SƯ THÍCH CA MÂU NI PHẬT.